Merhaba.
Konumuz tonlama.
Nefesimizi, sesimizi ve vurgumuzu çözdükten sonra,
özellikle vurgu teknik bir konu,
ama tonlamada işin içine bir duygu giriyor tabii, çok önemli o da.
Ee, ton bir hecedeki sıklık,
yani frekansın düşmesi veya yükselmesi olarak adlandırılan bir şey.
Başka bir deyişle heceyi pes you da tiz söylememiz, ton.
Tonlamaysa tümce içinde, ee, ses yüksekliğini
değiştirerek birtakım anlamlar yüklememiz, düşünceler ve duygular yüklememiz,
işte sertlik-yumuşaklık eklememiz, ee, anlam katmamız yani konuşmaya.
Bir bakıma tonlamada sesin rengi değişiyor, bazen ses yumuşuyor,
bazen inceliyor, bazen kalınlaşıyor ve tonlama bir bakıma
sesin renklerini kullanarak konuşmanın bestelenmesi.
Ama tabii beste çok önemli bir yer kaplıyor,
yani bu bestelenmenin abartılı olmaması gerekiyor.
Konuşmada düz ve tekdüze olmak kadar
fazla tonlama da kötü, bunu da bilmemiz gerekiyor.
Yani gereksiz ses değişimleri ve entonasyonda gereksiz oynamalar
yapılmamalı ve hece için ton neyse, tabii tümce içindeki tonlama da o.
Tonlamayı ezgi veya ezgileme olarak da adlandırıyoruz.
Veya entonasyon olarak adlandırıyoruz veya tümce melodisi olarak adlandırıyoruz.
Ee, şimdi müsaadenizle birkaç sözcükte tonlamayla
ilgili ayrıntılara girmek istiyorum müsaadenizle.
Vurgu tonlamadan çok bağımsız bir konu, teknik bir konu,
ama bazen destekler nitelikte.
Her ne kadar bağımsız da olsa ee,
vurguyu kullanarak tonlamamızı değiştirebiliriz.
Mesela, gelsin
tümcesinde, aynı zamanda cümle tabii,
bir eylem öncelikle iki türlü tonlayabilirim.
Gelmesini istemiyorsam
gelmesini fazla istemiyorum deyim yani,
gelmesini fazla istemiyorum.
Gelsin.
Gelsin, yani gelse de olur gelmese de olur, bakın.
İlk heceye vurgu yaptığım zaman isteğimin
fazla olmadığını belli etmiş oluyorum.
E tabii sesimle de oynuyorum bir bakıma.
Ama gelmesini istiyorum, çok istediğim zaman,
hemen kaldırayım bunu,
çok istediğim zaman gel'sin,
gel'sin, istiyorum.
N'aptım?
Hemen ikinci heceye bir vurgu yaptım.
İkinci heceye vurgu yaptığım zaman gelmesini istediğimi belli ettim,
gel'sin, 'gelsin.
Gel'sin, ilk heceye yaptığımda, buraya yaptığımda gelse de olur,
gelmese de, buraya yaptığımdaysa istediğimi belli ettim.
Başka bir sözcükte bunu örneklendireyim.
Aziz Tamer GülerOkutman-Instructor
