Evet, fertiliteyi
etkileyen faktörler oldukça fazla.
Çünkü fertilitenin oluşumu için gerekli olan şartların çok
fazla olduğunu konuştuk.
Şimdi bunları teker teker ele alacağız.
En önemli faktör yaş, bizim ele almamız gereken faktörler arasında.
Neden önemli?
Fertilite için hem kadının yaşı önemli, hem erkeğin yaşı önemli,
çünkü yaşlanmayla birlikte fertilite azalıyor.
Fakat kadında meydana gelen süreçler erkeğinkinden daha farklı olduğu
için yaş daha çok kadında fertiliteyi etkileyen önemli bir
faktör olarak karşımıza çıkıyor.
Araştırmalar şunu göstermiş, 32 yaşından sonra kadının fertilitesi ciddi oranda
azalıyor ve bu 37 yaşından sonra daha da hızlı bir şekilde azalmaya devam ediyor.
Ne oluyor yaşlanmayla birlikte?
Fertilitenin oluşabilmesi için gerekli olan endokrin sistemin çalışma
düzeninde sorunlar ortaya çıkıyor.
Ovaryan folüküllerin sayısında azalma meydana geliyor.
Ovaryan rezervde ve volümde azalma meydana geliyor ve oositin yani
üretilen oositin kalitesinde azalma meydana geliyor.
Yani diğer bir deyişle ve çok özetle şunu söyleyebiliyoruz; kadının yaşı arttıkça
ürettiği oositin sayısı azalıyor ve oositin kalitesi azalıyor.
Ve bu da karşımıza infertilite olarak çıkabiliyor.
Oluşan oositlerin kalitesinin etkilenmesinde en
önemli faktör de kromozomal yapısında karşımıza çıkıyor.
Çünkü yaşlanmayla birlikte yaşlı kadınların ürettiği oositlerde kromozomal
defektlerin oluşma riski de doğal olarak artıyor.
Bu kromozomal sorunlar, gebeliğin oluşumunu engelleyebildiği
gibi oluşmuş gebelikte erken embriyonel gelişimi de etkileyerek,
gebeliğin sürdürülememesine neden oluyor.
Dolayısıyla da gebeliğin kaybıyla sonuçlanan bir tabloyla karşımıza çıkıyor.
Yine araştırmalar göstermiş ki kromozomal anomalilerin birinci trimester
kayıplarının yaklaşık yüzde 70, 80 inde var olduğunu ve gebelik
kayıplarında en önemli yeri tuttuğunu belirtiyor araştırma sonuçları.
Baktığımız zaman klinik olarak gebelik tanısı konulan her 100 kadından
20 si spontan abortusla sonuçlandırıyor gebeliğini.
Kırk yaşındaki kadınların arasında bu oranlara bakıldığı zaman ve 30 yaşındaki
kadınlara bakıldığı zaman 30 yaşındakilere göre 40 yaşındaki kadınlarda
spontan abortus görünme oranının 2 kat daha fazla olduğunu söyleyebiliyoruz.
Grafikten de anlaşılacağı gibi spontan abortus riski,
yaş arttıkça hızlı bir şekilde yükselme eğrisi gösteriyor.
Oosit kalitesi, kromozomal yapısı nedeniyle kadının
yaşı infertiliteye neden olan faktörler yaratabildiği gibi,
yaşla birlikte ortaya çıkan seksüel davranışların da fekundabiliteyi
azaltıcı bir faktör olduğu belirtilmekte.
Çünkü yaşlanmayla birlikte yani yaşın ilerlemesiyle birlikte cinsel ilişki
sıklığında azalma meydana gelebiliyor.
Ve bu da fekundabilitenin azalmasında önemli bir faktör
olarak karşımıza çıkıyor.
Fakat, cinsel ilişki, cinsel ilişki
sıklığının tek başına fekundabilitenin azalmasına
katkı sağlayıp sağlamadığı da tartışmalı konular arasındadır.
Şunu söyleyebiliriz, 35 yaşının üzerinde ve infertilite sorunuyla
karşımıza gelen çiftlerde kadın 35 yaşın üzerindeyse fertilitenin değerlendirilmesi
ve en kısa zamanda bir tedavi sürecinin başlamasının aciliyeti artmaktadır.
Eğer kadın 35 yaşın üzerindeyse, infertilite tanısının konması
ve tanı ve tedavi sürecine başlanması için, bir yıl beklenmesi..
beklenmesine gerek olmaksızın tedavi başlanabilmektedir.
Bunun çiftlere belirtilmesinde fayda vardır.
Maternal yaş sadece fekundabilitenin azalması,
gebelik olasılığının azalması nedeniyle canlı bir doğum
gerçekleştirme oranlarında azalmaya neden olmamaktadır.
Aynı zamanda gebeliğin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi ve canlı
doğumla sonuçlanmasını engelleyen bir takım sağlık riskleri de risklerini de
beraberinde getirmektedir.
Bunlardan bir tanesi gebeliğe bağlı diyabet,
yine gebeliğe bağlı hipertansiyon ve prematür eylem
riski de artmış kadın yaşıyla birlikte karşımıza çıkan risklerdir.
Aygül AkyüzProfessor
